"Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα"

"Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα"

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Τρίτη 20 Φεβρουαρίου 2018

Το παλιό ηρώο του Ηρακλείου Κρήτης και μια ιστορία Εμφυλίου


Στην Κρήτη της Κατοχής, οι αντιστασιακές οργανώσεις ανέπτυξαν ένα ιδιαίτερο ψηφιδωτό που πήγαζε από την πολιτική ιδιαιτερότητα του νησιού. Το ισχυρό πολιτικό έρεισμα των Βενιζελικών διατηρήθηκε σε σημαντικό βαθμό κατά την Κατοχή μέσω διάφορων φιλοβενιζελικών μικρο-ομάδων κεντρικότερη των οποίων υπήρξε η ΕΟΚ (Εθνική Οργάνωση Κρήτης). Από την άλλη πλευρά ο ΕΛΑΣ Κρήτης και το ΕΑΜ Κρήτης κατείχαν επίσης ισχυρά ερείσματα στο δημοκρατικό και το αριστερό στοιχείο του νησιού. 

Εντός του 1943, οι ΕΟΚ και ΕΛΑΣ προχώρησαν στη σύναψη της Συμφωνίας του Θερίσου, η οποία όριζε τον συντονισμό της δράσης των δύο οργανώσεων και την ειρηνική τους συνύπαρξη στην προσπάθεια αποτίναξης του κοινού ναζιστικού ζυγού. Η εντάσεις παρόλα αυτά, ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και στην ΕΟΚ δεν έλειψαν με σημαντικότερη αυτή που κόντεψε να αιματοκυλήσει την πόλη του Ηρακλείου. 

Στις 14 Οκτωβρίου 1944, τρεις μόλις ημέρες μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας και ενώ στην Κρήτη ακόμα παραμένουν σημαντικές γερμανικές δυνάμεις, ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Γιάννης Ποδιάς βρίσκεται στο μπαλκόνι του παλιού κτηρίου της νομαρχίας, εκεί που κατοχικά στεγαζόταν η γερμανική κομαντατούρ.

Στο δρόμο περνά ο οπλαρχηγός της ΕΟΚ Αναστάσης Μπουτζαλής, ακραιφνής βενιζελικός. Για λόγους που άλλοι συγγραφείς αποδίδουν σε μια από τις πρώτες πράξεις της Λευκής Τρομοκρατίας στο νησί και άλλοι σε προσωπικές διαφορές, ο Μπουτζαλής σήκωσε το αυτόματο όπλο του και πυροβόλησε με ριπή τον Γιάννη Ποδιά. Οι σφαίρες βρήκαν τον Ποδιά στο στήθος και σχεδόν του αχρήστευσαν το χέρι. Μετά τον βαρύ του τραυματισμό, ο Ποδιά φυγαδεύτηκε στον στρατιωτικό γιατρό του ΕΛΑΣ και από εκεί σε κοντινό νοσοκομείο, ενώ ο Μπούτζαλης έτρεξε και παραδόθηκε στον στρατιωτικό διοικητή Αν/χη Νάθενα. Ενώ ο Μπούτζαλης βρισκόταν στα χέρια του στρατιωτικού διοικητή, δεκάδες μαχητές του Εφεδρικού ΕΛΑΣ, συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Ελευθερίας και ξεκίνησαν να διαμαρτύρονται έντονα. Το κλίμα οξύνθηκε και ορισμένοι μαχητές του ΕΛΑΣ ξεκίνησαν να πυροβολούν σε διάφορα κοντινά κτήρια που γνώριζαν ότι ανήκαν σε βενιζελικούς της ΕΟΚ.

Με παρέμβαση του γραμματέα του ΚΚΕ στην Κρήτη Βαγγέλη Κτιστάκη και στελεχών του τοπικού ΕΑΜ και ΕΛΑΣ, η ένταση έλαβε τέλος. Η γραμματεία του ΕΑΜ Κρήτης και παράγοντες του τοπικού ΕΛΑΣ ζήτησαν με διάβημά τους την παραδειγματική τιμωρία του Μπούτζαλη, ο οποίος παραπέμφθηκε σε έκτακτο στρατοδικείο και εκτελέστηκε το ίδιο βράδυ.

Ο Γιάννης Ποδιάς, ανάρρωσε από τον τραυματισμό του μερικώς. Το χέρι του παρέμεινε σχεδόν ανάπηρο. Όταν το 1948 σκοτώθηκε με τον ΔΣΕ στην Κρήτη, οι παρακρατικοί διώκτες του απέκοψαν το κεφάλι του αλλά και το χέρι του για να αναγνωριστεί λόγω του τραύματος που ήταν ορατό.

Σήμερα, ελάχιστα θυμίζουν την απόπειρα δολοφονίας του Ποδιά το 1944 εκτός από τα σημάδια των ριπών στους τοίχους του παλαιού ηρώου του Ηρακλείου στον ανατολικό του τοίχο.


Φωτογραφίες Γιώργος Παπαδάκης



Γιάννης Ποδιάς

Στη μέση ο Μπούτζαλης, δεξιά και αριστερά Βρετανοί στρατιωτικοί της επιχείρησης απαγωγής Κράιπε.

1 σχόλιο:

  1. Στην Κρήτη οι Γερμανοί παρέμειναν μετά απο συμφωνία με τους Αγγλους μέχρι την 9η Μάη του 1945. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή